Stok yatırımı brüt kar marjı; Ortalama stok maliyeti başına brüt kar marjını hesaplamaya yarayan orana Gross Margin Return on Inventory Investment (GMROII) denir.
KPI olarak adlandırdığımız kilit performans göstergelerindendir. Genel anlamda işletme, mikro anlamda ise mağaza ve ürün gurupları bazında incelemek gerekir.
Hesaplama yöntemi şöyledir;
Brüt Kar = (Toplam Ciro) – (Toplam Ürün Maliyeti)
Ortalama Stok Maliyeti = (Ortalama Stok) x (Ortalama Ürün Birim Maliyeti)
yada
Ortalama Stok Maliyeti = (Dönem Başı S.M-Dönem Sonu Stok) /2
GMROII = (Brüt Kar ) / (Ortalama Stok Maliyeti)
yada
GMROII =(Mark-up %) x (Stok Devir Hızı)
Temel göstergesi birim stoka 1 TL yatırım yapıldığında seçilen dönem için kaç liralık getiri elde edildiğidir.
Perakende sektöründe aktörler ve yöneticiler ekseriyetle Ciro odaklı olduğundan, ciro verileri de nominal rakamlardır ve karlılık üzerine fikir verse de sonuç vermez.
Yüksek ciro hedefi verilen yönetici ve çalışanların düşük kar marjı ve yüksek stok ile bu hedefi tutturması olasıdır. GMROII satışın ve bu satış için kullanılan finansal kaynak ve stok seviyesini ölçen daha objektif bir parametredir.
Genellikle yüksek satış, stok devir hızı, sell-thru yakalayan ürünler aynı zamanda brüt karları düşük ürünlerdir. Yüksek stok seviyeleri gerektirir ve bu sebeple mağazada operasyonunda daha karlı olabilecek ürünlerin yerini alır, satışını engeller. GMROII oranıyla bu gibi durumları ortaya çıkarabiliriz.
Örnek; Aylık Net Satışları 480.000 TL olan ürünün Mark-up’ı %20’dir. Ortalama Stok ise 1.200.000 TL ise aylık ve yıllık GMROII’si (stok ve satış sabit);
• Aylık GMROII
S.Malın Maliyeti = 480.000 / 1.20 (Mark-up %20) = 400.000
Brüt Kar = 480.000 – 400.000 = 80.000
GMROII = Brüt Kar / Ortalama Stok Tutarı = 80.000 / 1.200.000
Aylık GMROII = 0.067 yani aylık brüt %6.7 getiri.
Pratik bir açıklama yaparsak stoka bağladığımız 1.2 Milyon TL karşılığında aylık 80.000 TL %6.7 getiri elde etmekteyiz.
• Yıllık GMROII
Brüt Kar = 80.000 x 12 = 960.000
Yıllık GMROII = 960.000 /1.200.000 = 0.8 yani yıllık brüt %80 getiri.
Pratik bir açıklama yaparsak stoka bağladığımız 1.2 Milyon TL karşılığında yıllık 960.000 TL %80 getiri elde etmekteyiz.
Örnek:
10 Mağazalı bir zincirde GMROII oranlarına aylık bakar isek;
*Rakamlar Hayalidir
10 Mağazalı bir zincirde GMROII oranlarına yıllık bakar isek (Satış ve ortalama stoklar sabit);
*Rakamlar Hayalidir
GMROII oranını bizlere anlattığı; belli bir ürün, ürün grubu, kategori, mağaza veya bölge için bağlanılan stokun seçilen dönem için brüt getirisidir.
Tek başına değil GMROF, GMROL, stok tutma gün sayısı, ve giderlerle beraber değerlendirilirse anlam kazanır.Ancak tek başına değerlendirildiğinde dahi eğer seçilen zaman aralığı getirisi alternatif getirilerin altındaysa sorgulamaya başlamak için güzel bir başlangıç noktasıdır.